In Windhandel reconstrueren Jorinde Schrijver en Siem Eikelenboom de opkomst en ondergang van Econcern. Het energiebedrijf uit Utrecht dat de wereld ging verbeteren en dat uit ideologie is ontstaan. Het is een enorme klus voor de twee journalisten van het FD om op basis van het curatorenonderzoek en interviews met bijna honderd direct en indirect betrokkenen de reconstructie van deze bedrijfsgeschiedenis op te tekenen.
De laatste jaren verschijnt met enige regelmaat een nieuw boek over de misstanden in of ondergang van grote, bekende organisaties. Boeken met titels als De Prooi, Het Drama Ahold, De Vastgoedfraude of Aegon, eerlijk over later. Aan deze illustere categorie mag met recht Windhandel van de journalisten Schrijver en Eikelenboom worden toegevoegd. Weer een branche waarin grootheidswaanzin, slecht leiderschap, opkloppen van resultaten, een enorme kerstboom aan BV’s en slecht functionerende controle organen aan de grondslag liggen van de uiteindelijke ondergang.
Ten tijde van het faillissement van Econcern hangt onder de NV meer dan 230 BV’s, is het met 1300 medewerkers actief in 24 landen in een onvoorstelbaar breed spectrum aan activiteiten. Uiteenlopend van het adviseren van de regering van Koeweit en biogasprojecten in Peru tot miljardenprojecten voor windparken in de Noordzee.
Je wordt als lezer meegezogen in de ambitie van Ad van Wijk en kompanen die groter dan groots durven denken. Ook bedrijven als Triodos, Rabobank en zelfs de Nederlandse overheid laten zich meeslepen en investeren heel veel geld. Zonder echt te weten waarin ze investeren en wanneer resultaat volgt. Op meerdere manieren worden partners een rad voor ogen gedraaid en afspraken zonder veel schroom niet nagekomen.
Het boek geeft ten opzichte van de eerder genoemde boeken weinig nieuwe inzichten. Het is een zeer goed beschreven geschiedenis van Econcern waarin je door alle BV’s en initiatieven wel af en toe de draad kwijt kunt raken. In het laatste hoofdstuk schrijven de journalisten dat een deel van de ‘harde kern’ van het bedrijf structureel geweigerd heeft met hen te praten. Vooringenomenheid wordt hen verweten. Dat herken ik wel want vanaf het eerste hoofdstuk maken de schrijvers duidelijk dat de afloop slecht is en dat het gedrag en de besluiten van de topmannen hier met name schuld aan zijn.
Ondanks dat hierdoor een deel van de spanning wordt weggenomen, fascineert het verhaal over dit bedrijf dat zo groot kan groeien omdat iedereen mee wil en zo hard kan vallen als alle partijen het geloof erin verliezen.
Een oproep aan de schrijvers van bovengenoemde boeken om samen een short list op te stellen van de gemaakte cruciale fouten. Wellicht zijn we in de toekomst dan eerder in staat te doorzien dat achter hele mooie resultaten toch een ravijn dreigt. Deze geschiedenis kan zich te vaak herhalen in Nederland.